In The Ancestor’s Tale van Richard Dawkins vertellen genetici en wiskundigen dat onze meest recente gemeen­schap­pelijke voorouder pakweg 3000 jaar geleden op deze aarde rondliep. We hebben allemaal genen uit dit pakket in ons lijf. We zijn letterlijk familie van elkaar. Iedereen op de planeet. Deze abstractie wordt concreter als je bedenkt dat je in slechts twintig stappen een miljoen voorouders hebt. Twee ouders, 4 grootouders, 16 overgrootouders, 32 betovergroot­ouders...heb je ‘m? En als er maar 1 uit die menigte ontbrak was je er niet geweest. Wat een majestueus wereldwonder van verwantschap en uitzonderlijkheid is elk van ons!

Hoe kunnen onze staatslieden dit negeren? Hoe kunnen ze met hun rupsbanden over deze diepe verwevenheid en individuele uitzonderlijkheid heen denderen? Onschuldige burgers doden om onschuldige burgers te beschermen? Het is niet consistent.

In de werelddemocratie of wat de grote filosoof Kant “das ethische gemeinwesen” noemt, moeten we met alle onschuldige burgers samen onze regeringen aanzetten om dit afschuwelijke geweld jegens onze evenbeelden over de grens te stoppen. Dat betekent brieven schrijven, debatteren, organiseren, demonstreren, vluchtelingen opvangen, rechtszaken voeren- tot ze bij zinnen komen en uit de geweldspiraal stappen.

Het is moeilijk tijdens de frustrerende pogingen daartoe (denk bijvoorbeeld aan de miljoenen die in 2003 wereldwijd protesteerden tegen de inval in Irak die gewoon doorging) niet in cynisme of nihilisme te vervallen. De aanhoudend getoonde minachting voor mensenlevens tast onze ziel aan. Het normaliseert het doden van medemensen. Onze jongeren kijken toe.

Wat soms helpt is het lezen van het werk van de Poolse dichteres Wislawa Szymborska. Haar gedichten zijn in staat het levenswonder zo te laten schijnen dat geen excuus overeind blijft staan voor de ontmenselijking en duistere barbarij die onze staatslieden op dit moment in onze naam aanrichten onder onze verwanten.

O, Schande, Oh, Schaamte - er is geen plek meer over om je te verstoppen!