#NIEUWS
“Nu al? Maar mevrouw, dit is zo’n spannend stukje!”
Elke dag 15 minuten lezen tijdens de les
door Laura Rood
“Doe die laptop maar even weg. We gaan nu eerst-“ Ik hoef de zin niet eens af te maken. Laptops klappen dicht en leerlingen pakken allemaal een boek uit hun tas. Dit lesuur begint namelijk met het leeskwartier. Negentwintig leerlingen buigen zich over hun leesboek en wanen zich eventjes in een andere wereld.
Dit schooljaar zijn we gestart met het leeskwartier: elke dag klassikaal een kwartier lezen. Het doel is om hiermee iets te doen aan de afnemende leesvaardigheid onder jongeren. Initiatiefnemer is docent Willem Kunst, die al snel de docenten Elin Meijnen en Jojanneke Sengers betrok in de plannen. Willem kreeg het idee in Engeland, toen hij daar was met zijn TTO-brugklas. Ze bezochten daar een school waar schoolbreed werd gelezen. Terug in Nederland leek hem dit ook wel iets voor het Kandinsky College.
Meer lezen is namelijk heel erg goed voor de leesvaardigheid. De woordenschat van leerlingen gaat vooruit, ze krijgen beter door hoe een tekst in elkaar zit en het leesniveau gaat omhoog. En dat is belangrijk, omdat de leesvaardigheid onder jongeren elk jaar slechter wordt. Niet voor niets komt de leesvaardigheid van leerlingen regelmatig in het nieuws met koppen als ‘Kwart 15-jarigen kan bijsluiter of brief van school niet goed lezen’ en ‘Begrijpend lezen drijft kinderen in de armen van Netflix’. Kortom, er is werk aan de winkel en het leeskwartier is een stap in de goede richting.
Rustige start en puzzelen met de tijd
Binnen de sectie Nederlands lezen we al veel langer elk eerste kwartier van de les met de leerlingen. Mijn lessen – en die van mijn collega’s binnen de sectie – zien er dus niet heel anders uit dit schooljaar. Voor lessen van andere collega’s geldt dit niet. Hoe ervaren zij het leeskwartier na de eerste vier weken? Het groepje collega’s van de sectie Frans dat ik spreek, is heel enthousiast. Ook zij zijn bekend met de afnemende leesvaardigheid en juichen meer lezen absoluut toe. Het leeskwartier creëert daarnaast veel rust bij de start, iets wat weer een positief effect heeft op de rest van de les. “Ook mooi meegenomen: ik heb eindelijk zelf weer tijd om een boek te lezen,” voegt Renske Hendriks toe.
Minke Arts geeft het vak muziek. “Een heel gezellig momentje,” zegt ze direct als ik vraag naar haar ervaringen. “Ik ga er zelf ook altijd bijzitten, met mijn e-reader.” Maar is het te combineren met een praktijkvak? “Het kan ook bij muziek geen kwaad dat leerlingen rustig beginnen,” vertelt Minke. “Maar soms, wanneer je met een klas twee keer het leeskwartier in een week hebt, is het wel een aanslag op de oefentijd. Bij het vak muziek kun je ze dan geen extra huiswerk geven om dat te compenseren, want alles gebeurt tijdens de les.”
Ook andere collega’s lopen tegen dit soort dingen aan. Het is af en toe nog een beetje zoeken. Bij beeldend vormen gaat een deel van de lestijd naar het opruimen van het materiaal en de werkruimte: op donderdagen, wanneer lessen maar 50 minuten duren, blijft er dan weinig tijd over voor leerlingen om aan het werk te gaan. En bij biologie, waar veel practica plaatsvinden, komt het leeskwartier ook niet altijd even goed uit. Dan is het even puzzelen. Niet erg, benadrukt iedereen, want dat leeskwartier hoort er nu eigenlijk al bij.
Wat is het leeskwartier?
In week 1 leest de gehele onderbouw (klas 1, 2, 3) en mavo 4 tijdens het eerste lesuur de eerste 15 minuten in een leesboek. De leerling kiest zelf een boek dat hij of zij leuk vindt en neemt dit boek elke dag mee. De docent leest ook mee: goed voorbeeld doet tenslotte volgen. In week 2 wordt gelezen tijdens het tweede lesuur: weer 15 minuten, door docent en leerlingen. In week 3, 4 en 5 gaat het op soortgelijke wijze. Na vijf weken beginnen we opnieuw en vindt het lezen weer plaats tijdens het eerste lesuur.
Moeten we nu echt beginnen met de les?
De meningen van de leerlingen liggen verder uit elkaar. Een deel van de leerlingen geeft aan het vooral heel saai te vinden. Soms door het boek dat ze lezen – “Ik heb echt geen zin om naar de bieb te gaan voor een nieuw boek hoor” – maar ook doordat ze nu aan het begin van de les niet nog even kunnen kletsen met klasgenoten. Sommige leerlingen geven ook aan dat er nu minder tijd is voor de gewone les, en vooral bij hun favoriete vakken vinden ze dat jammer.
Andere leerlingen zijn al vanaf de aankondiging fan van het leeskwartier. Lezen deden ze altijd al bij Nederlands, en op sommige dagen mogen ze nu dus twee keer een kwartier lezen. Er zijn leerlingen bij die elke week weer met een nieuw boek op school komen omdat ze het oude al uit hebben. Wanneer ik in de les aangeef dat we gaan stoppen met lezen, reageren ze teleurgesteld: “Nu al? Maar mevrouw, dit is zo’n spannend stukje!”
Er zitten ook leerlingen tussen die aan het begin sceptisch waren en nu toegeven dat het toch wel fijn is, elke dag lezen op school. Positieve dingen die door leerlingen worden genoemd zijn het werken aan woordenschat, beter leren lezen, meer concentratie en een rustig begin van de les. Tenslotte spreek ik ook leerlingen die de voordelen zien door het vooral heel pragmatisch te bekijken: “Echt leuk vind ik het niet, maar alles is beter dan een normale les.”